یکی از مهم ترین موانع رشد فردی در افراد، نداشتن مهارت در گفتن کلمه ی نه است. نه گفتن شما را از دایره ی اجتماعی بودن و مهربانی دور نمی کند بلکه شما را در زمره ی افراد شایسته ای که به چهارچوب و اهداف خود بها می دهند، قرار می دهد. گاهی اوقات افراد برای عدم ناراحتی دیگران، روی اهداف خود و تمایلات خود خط می کشند. چشم بستن بر روی اهداف و خواسته های شخصی، اعتماد بنفس را به شدت پایین می آورد.
اهمیت و چرایی مهارت نه گفتن در مراحل زندگی
- نه گفتن، شما را در نزد دیگران منزلت می بخشد.
- نداشتن مهارت نه گفتن باعث بیهوده شمردن اهداف و برنامه های شما از سوی دیگران می شود.
- قدرت نه گفتن موجب احترام و ارج نهادن دیگران به برنامه های شما می شود.
- نه گفتن به درخواست دیگران و الویت قرار دادن خود باعث موفقیت شما می شود.
- مهارت نه گفتن باعث ایجاد عزت نفس و اعتماد به نفس می شود.
- احساس بیهوده بودن و عذاب وجدان با مهارت نه گفتن برطرف می شود.
- بالا رفتن کیفیت زندگی و بهبود روابط در افراد با قدرت نه گفتن هموار می شود.
- ذایل نشدن وقت و انرژی شما با گفتن نه به پیشنهاداتی که خارج از چهارچوب و برنامه های شما است.
- گاهی اوقات حفظ جان، مال و آبروی افراد بعضا در گرو یک نه گفتن ساده است.
راه های تقویت و یادگیری قدرت نه گفتن
- هدف گذاری کنید :
زمانی که شما در مسیر اهداف خود قدم بردارید و اهدافتان الویت شما باشد به راحتی به حواشی و پیشنهاد های دیگر نه می گویید.
- در نظر گرفتن عواقب تایید و بله دادن به دیگران :
خیلی وقت ها شما در برابر بله هایی که به درخواست و پیشنهاد های دیگران می دهید دچار عواقب دردناک و جبران ناپذیری می شوید.
- مودبانه نه گفتن را تمرین کنید :
افراد در مقابل کسانی که با صلابت و با اعتماد بنفس بدون هیچ اهانتی نه می گویند؛ نه تنها ناراحت و دل خور نمی شوند بلکه از آن ها پیروی و حمایت هم می کنند.
- دست رد زدن را یاد بگیرید :
پذیرش این که قرار نیست شما یک تنه از پس تمام کارها برآیید بسیار به مهارت نه گفتن کمک می کند.
- داشتن پلن های مختلف :
پیشنهاد های جایگزین در ذهن خود داشته باشید و در جایی که موافق نیستید و پاسختان منفی است با ارائه ی پیشنهاد خود نظرات را به سوی خود جذب کنید.
- منطقی رفتار کنید :
قبل از هیجان زده شدن برای بله گفتن به هر پیشنهادی در نظر بگیرید واقعا شرایط انجام آن کار را دارید یا خیر، اگر نداشتید صادقانه نه بگوید.
- به اتفاقات خوبی که در پس نه گفتن است فکر کنید :
این که تایم بیشتری برای رسیدن به امورات و کارهای خود دارید، در نتیجه بیشتر می توانید به تفریحات مورد علاقه ی خود بپردازید.
- ریشه یابی ترسیدن از نه گفتن به دیگران :
فهمیدن علت این ترس به تقویت این مهارت به شما کمک می کند.
- حفظ آرامش و خونسردی :
باعث می شود تمرکز بیشتری داشته باشید و در نتیچه پاسخ مثبت یا منفی منطقی و آگاهانه داشته باشید.
- دلایل خود را برای افراد شرح دهید :
به طور مثال : به علت این که امروز کارهای من زیاد است نمی توانم به شما کمک کنم.
- زبان بدن :
زبان بدن تان شما را در گفتن نه کمک می کند. گفتن نه در مقابل دیگران با سر بالا و بدون تنش و اضطراب نه در شما و نه در دیگران احساس بدی را ایجاد می کند.
- شگرد های دیگران را برای تایید و بله گرفتن اجباری بشناسید :
با شناخت این روش ها خیلی راحت تر می توانید به آن ها نه بگویید. تعاریف بیش از حد افراد در واقع برای مضیقه قرار دادن شما و پذیرش اجباری درخواست شان است.
- آموزش دیدن :
نه گفتن یک مهارت است. در راستای این مهارت تلاش کنید، کتاب بخوانید و آموزش ببینید.
با توجه به اصرار و مداومت افراد برای قبول درخواست شان اگر جواب تان منفی است، آن را قاطع و با روش های مختلف بگویید و این کار تا زمانی که فرد مقابل بپذیرد و به نه گفتن شما احترام بگذارد، ادامه دهید.
- از رفتارهای کلیشه ای در عرف جامعه بپرهید :
تعارفات بی جا، اعتماد بنفس شما را به شدت کاهش می دهد.
ارتباط مستقیم نه گفتن با اعتماد به نفس
در ابتدا بهتر است تعریف اعتماد بنفس را بدانید : اعتماد به نفس یعنی باور داشتن به توانایی های فردی و درونی خود است.
عدم توانایی در گفتن کلمه ی نه، یعنی پا گذاشتن بر روی تمام خواسته های خود و در نتیجه تن دادن به خواسته ی دیگران، اعتماد به نفس شما را به شدت کاهش می دهد. رفتار برده گونه ای که ناشی از عدم نه گفتن درست و به جا در شما ایجاد می شود، اعتماد بنفس شما را ضعیف می کند و حس رضایت درونی شما بسیار کم می شود.
تاثیرات مخرب عدم اعتماد به نفس
- محقر شمردن خود و اهدافتان
- عدم قدرت رویارویی با چالش ها و موانع زندگی
- شروع نکردن کار هایی که در ذهن خود دارید
- هراسان بودن و ترس بیش از حد از آینده
- نداشتن قدرت نه گفتن
- طلب بخشش و عذر خواهی نا به جا از دیگران
- عدم اعتماد به نفس مساوی است با عدم لذت از موفقیت های خود
- تبدیل شدن به فردی دروغگو و پنهان کار و بهانه جو
- نبود اعتماد بنفس و عدم قدرت نه گفتن مساوی است با عدم آرامش و صلح درون
- گوشه گیر و منزوی بودن از نشانه های عدم اعتماد به نفس
روش نادرست نه گفتن
- نه گفتن اگر به طور واضح و شفاف نباشد؛ دیگران را دچار امید واهی می کند و عواقب دردناکی دارد.
به طور مثال اگر فردی از شما قرضی می خواهد و شما قرار است به او نه بگویید ولی به علت عدم اعتماد به نفس و عدم توانایی در نه گفتن نمی توانید صریح بگویید که نمی توانم و نمی شود؛ با گفتن جملاتی مثل “بگذارید اوضاع را بررسی کنم” به او امید واهی می دهید و اگر به او پولی ندهید فرد دچار آسیب های روحی می شود. نه گفتن در همان ابتدا بعد از درخواست خیلی بهتر از نه گفتن بعد از بررسی های شما است. عدم نه گفتن به صورت واضح افراد را دچار بله ی واهی می کند و زمانی که نه بشنوند در واقع اعتبار شما کم می شود. بهتر است نه گفتن شفاف را انتخاب کنید.
- گفتن نه به صورت پرخاشگرانه باعث تاثیر عکس می شود و نه گفتن غیر مودبانه روابط بین افراد را مخدوش می کند.
برای داشتن ارتباط موثر با دیگران باید روش درست نه گفتن را یاد بگیرید.
روش درست نه گفتن
- لازم است در ابتدا با فردی که از شما خواسته ای دارد و شما پاسختان منفی است، ابراز همدلی و همراهی کنید. با لحن آرام و روی گشاده از خواسته ای او استقبال کنید تا بفهمد او برای شما مهم و با ارزش است.
- در مرحله ی دوم برای گفتن نه دلیل بیاورید. مثلا بگویید این ماه مبلغی را برای فلان کار خرج کرده ام و امکان قرض دادن را ندارم. مثلا بگویید برای امشب زودتر با فردی دیگری هماهنگ کردم و قرار ملاقات دارم، بابت این مورد نمی توانم به مهمانی بیایم. در بازگو کردن دلایل خود نیاز به توضیح زیاد نیست. دلایل باید کوتاه و منطقی باشد.
- برای فردی که از شما تقاضایی دارد، پیشنهاد جایگزین بدهید مثلا بگویید من امکان قرض دادن را ندارم اما برای گرفتن این مبلغ از فردی دیگر یا برای گرفتن وام تلاش می کنم و نتیجه رو اعلام می کنم. برای نه گفتن برای حضور در مهمانی گویید در فرصتی بهتر شما را خواهم دید.
تاثیرات مهم نه گفتن در سطح جامعه و زندگی اجتماعی
- نه گفتن به پیشنهادات نابهنجار اجتماعی : از دزدی ها، قاچاق و رفتار های نامناسب جلوگیری می کند.
- نه گفتن به کشیدن مواد و مصرف مشروبات الکی : آمار معتادان را کاهش می دهد و افراد کمتری در دامان این رفتار خانمان سوز می افتند.
- نه گفتن به درخواست روابط نامشروع : آمار طلاق و سقط جنین و بیماری های مقاربتی را کاهش می دهد.
- نه گفتن به جا به درخواست نا به حق حاکمان : موجب اصلاح قانون به نفع مردم و باعث بالا رفتن و ارتقای سطح کیفی زندگی و رفاه مرم می شود.
- نه گفتن به جا و به حق در برابر تقاضای خانواده : باعث می شود ما بتوانیم به سمت علایق و اهداف شخصی خود برویم و یک عمر در مسیر اشتباه تحصیل و کار نکنیم.
- نه گفتن به درخواست های محدود کننده : ما را از نظام برده داری دور و به آزادی نزدیک می کند.
کلام آخر :
تاثیر نه گفتن به موقع و اصولی می تواند جهانی را متحول کند. این مهارت اکتسابی است. تغییر دادن شرایط همیشه سخت و پیچیده بوده است اما با تلاش و تمرین می توانید تابع بودن را از خود دور کنید و با قدرت نه گفتن در برابر درخواست نابجای دیگران با سرعت نور به سمت خواسته ها و اهداف خود حرکت کنید.