اگر به تازگی مادر شده اید توجه داشته باشید که برقرار کردن پیوند عاطفی با نوزاد خود، از اهمیت زیادی برخوردار است، به طوری که زمانی که کودکی متولد می شود هر چه سریع تر او را به آغوش و لمس پوست مادر هدایت می کنند و حتی اگر به دلایل پزشکی امکان تماس فیزیکی با مادر نداشته باشد، پرستار ها از او مراقبت خواهند کرد. به صورت کلی ایجاد پیوند عاطفی با نوزاد یک اصل مهم و اساسی است و حتی اگر تلاشی برای ایجاد این مورد صورت نگیرد، هم پس از مدتی به طور ناخودآگاه ایجاد می شود.
پیوند عاطفی چیست ؟
به نوعی ارتباط و رابطه ای عمیق بین دو نفر که برای یکدیگر از خودگذشتگی دارند و صمیمیت و عشق بسیاری در آن دیده می شود، پیوند عاطفی گفته می شود. به طور معمول پیوند عاطفی فقط در رابطه بین والد و فرزند به ویژه نوزادان شکل می گیرد اما در بین زوجین هم به ندرت دیده شده است. در واقع دلیل عشق مادر فرزندی معروف که از یک تا سه سالگی، مادران نسبت به فرزندان خود دارند، پیوند عاطفی است که شکل گرفته است.
پیوند عاطفی مادر و نوزاد
نوزاد به دلیل اینکه توانایی لازم جهت انجام دادن امور خود را ندارد به شدت به مادر وابسته است و این وابستگی باعث ایجاد شدن ارتباط عمیق و به معنای واقعی کلمه عشق واقعی شود. در این پیوند عاطفی بین مادر و نوزاد اتفاق جالبی که میافتد این است که حتی امواج ذهن های آن ها نیز با هم در ارتباط هستند و به ویژه زمانی که هورمون شادی در مغز مادر تولید می شود، کودک آن را حس می کند و واکنش نشان می دهد.
اهمیت ایجاد پیوند عاطفی بین نوزاد و مادر
همانطور که واضح است، نوزاد بیشتر از هر فرد دیگری با مادر خود در ارتباط است که این موضوع اهمیت زیادی برای حیات کودک دارد و از جمله این موارد :
- تاثیر مثبت در رشد کودک
- تاثیر گذاری در هوش هیجانی کودک
- ایجاد شدن حس امنیت در کودک
- بالا رفتن حس اعتماد در ذهن کودک
- تاثیر مثبت در حفظ سلامتی کودک
- بالا رفتن میزان یادگیری کودک
به صورت کلی ایجاد ارتباط با نوزاد باعث ایجاد شدن احساس های متفاوت مانند حس امنیت، دوست داشتن، مهم بودن، اعتماد، شادی و یا حتی غم در او می شود و در واقع راهی برای بدست آوردن تجارب جدید برایش است و چقدر عالی است که این حس ها را برای اولین بار از سمت والد خود دریافت کند. جالب است بدانید شما نیز شبیه ترین فرد به والد خود هستید زیرا به هنگام نوزادی و کودکی، تمامی رفتار ها و الگو ها را از آن ها دریافت کرده اید و به هنگام بزرگسالی آن ها را در زندگی خود اجرا خواهید کرد.
راه های برقراری پیوند با نوزاد
از راه هایی که مادران جهت ایجاد پیوند عاطفی با فرزند شان می توانند استفاده کنند شامل لمس کردن، بوسیدن، حرف زدن، شیر دادن به کودک خود می شود؛ همچنین در اکثر بیمارستان ها زمانی که کودک به دنیا می آید، او را روی سینه مادر قرار می دهند که خود این روند، هم تاثیر مثبت برای نوزاد دارد و هم برای مادر، چون هر دو به زندگی کودک در رحم عادت کرده بودند و این مورد می تواند پیوند عاطفی قوی بین آن ها شکل می گیرد و به بهبود شیر مادر کمک خواهد کرد. از طرفی هم اولین ماده غذایی که لازم است وارد معده نوزاد شود، شیر مادر است البته که اگر بنابر هر یک از دلایل پزشکی مادر قادر به انجام دادن این کار ها نباشد آنقدری مشکل ساز نیست و در طول زمان این احساس بین مادر و نوزاد شکل خواهد گرفت.
الگوی نوزادان و اهمیت رفتار والد
باید توجه داشته باشید که به هنگامی که کودک شما هنوز سن کمی دارد به ویژه نوزاد است، توجه بسیار زیادی به رفتار ها و حرکات شما دارد و به نوعی شما را به عنوان الگو قرار می دهند و در طرحواره های آن ها نقش خواهید بست. شما می توانید با خودآگاهی و توسعه فردی، روی شخصیت خود جهت ارتقا کار کنید و از کلاس های آموزشی در این زمینه استفاده کنید تا تاثیر مثبتی بر کودک خود داشته باشید.
نکات اساسی برقراری پیوند عاطفی با نوزاد
همان طور که آگاه هستید نوزاد نیاز به گرفتن توجه زیادی از سمت والد خود است و نکاتی که لازم است والدین به خصوص در ماه های اول رعایت کنند شامل :
- توجه به حرکات و گریه های مختلف نوزاد
- حضور داشتن همیشگی در کنار نوزاد
- رعایت کردن نظم در رسیدگی به امور نوزاد
- کنترل احساس ترس و استرس
توجه به حرکات و گریه های مختلف نوزاد
نوزادان در طول روز ممکن است به روش های مختلفی و صدا های متفاوتی گریه کنند که هر کدام معنای خاصی را در بر می گیرد که به والد یادآوری می شود نوزاد یا احساس ناراحتی و درد دارد یا از چیزی ترسیده است یا اینکه گرسنه است اما پیوند عاطفی بین نوزاد و مادر به قدری قوی شکل می گیرد که تنها کسی که به درستی می تواند نیاز نوزاد خود را تشخیص و به آن پاسخ دهد، مادر است.
حضور داشتن همیشگی در کنار نوزاد
به طور کلی بودن در کنار نوزاد، یکی از الزامات است ولی بودن با کیفیت مهم است که به تمامی نیاز های کودک رسیدگی شود و توجه کافی به او داده شود زیرا کودک علاوه بر نیاز های فیزیکی به شدت نیاز های عاطفی دارد که والدین تنها کسانی هستند که می توانند آن ها را با نوازش و محبت بر طرف کنند تا کودک احساس آرامش و دوست داشتن القا شود.
رعایت کردن نظم در رسیدگی به امور نوزاد
رسیدگی به امورات مختلف نوزادان مانند هر امور دیگری احتیاج به نظم و ساعت بندی دارد؛ اگرچه ممکن است نوزاد غیر قابل پیش بینی رفتار کند اما به طور کلی اگر بخواهیم مثال بزنیم هر دو ساعت یکبار روند شیر خوردن تا ادرار را طی می کنند و این سیکل تکرار می شود و برای اینکه بیش از اندازه یا کمتر از حالت معمول غذا و رسیدگی به نوزاد انجام شود و برای او مشکلی پیش بیاید؛ بهتر است نظم در این روند پیاده شود.
کنترل احساس ترس والدین
یکی از راهکار های ایجاد حس امنیت و آرامش در کودک و تشکیل رابطه عاطفی قوی، آن است که والد بر ترس های خود غلبه کند و سعی نداشته باشد آن ها را به کودک خود انتقال دهد و والدین می توانند در این زمینه و کسب مهارت کنترل استرس از کلاس های آموزشی و در موارد حاد از روانشناس بهره ببرند تا به نوزاد خود آسیب روحی وارد نکنند.
شناخت مادر توسط نوزاد و بهبود رابطه میان آن ها
جالب است بدانید نوزادان از قبل تولد هم مادر خود را می شناسند چون دائما با او همراه بودند و صدای و بوی بدن مادر را تشخیص می دهند و به همین دلیل است که در بدو تولد نیز به دنبال بو و آغوش مادر هستند و نیز با شنیدن صدای مادر ضربان قلب شان نیز بیشتر می شود و واکنش نشان می دهند. همه این موارد به محکم تر شدن پیوند بین مادر و نوزاد کمک می کند و البته مزایای آن شامل رشد کامل کودک می شود و نوزاد روند بزرگ شدن و رشد خود را به طور طبیعی طی خواهد کرد و مشکل و خللی در آن برای او پیش نخواهد آمد.
دوره حیاتی برای نوزادان
چند ماه اول بدو تولد، بسیار برای نوزادان حیاتی و مهم است و دقیقا در همین مرحله پیوند عاطفی با او باید شکل بگیرد؛ زیرا نوزاد توجه بیشتری نسبت به والدین خود دارد و میزان تاثیر پذیری در او بیشتر است همچنین نوزاد زمانی که بزرگسال هم می شود چون از قبل این پیوند عاطفی برایش ایجاد شده است به آن ها وابستگی دارد، فقط نکته ای که هست و ترجیحا اگر آن را رعایت کنید، فرزندتان آینده بهتری خواهد داشت این است که به حالت شرطی شدن به کودک خود توجه نکنید چون کودک شرطی خواهد شد و برای بدست آوردن محبت و توجه از سمت والد، ممکن است کار های غیر قابل پیش بینی ای انجام دهند و والد را دچار سردرگمی کند.
وابستگی مادر به نوزاد
مادر به دلیل اینکه پس از تولد کودک خود تمام فعالیت های روزمره و امور شخصی اش تحت تاثیر قرار می گیرد و تغییر می کند و تمامی وقت خود را صرف انجام دادن امور نوزاد می کند، به مرور زمان به روند جدید خود عادت می کند و به همین دلیل وابسته نوزاد خود می شود و کمی برای مادر سخت است که مجدد امور شخصی خود را به زندگی اش برگرداند و احساس وابستگی شدیدی که نیز نسبت به کودک خود پیدا کرده است، مسئله را کمی برای او پیچیده می کند در این زمان فقط کافی است کمی تامل و تفکر کنید و به زندگی شخصی خود هم کمی توجه تان را بالا تر ببرید تا به مرور از میزان وابستگی تان به کودک کم شود و به حالت تعادل برگردد.
سخن پایانی
شاید به ظاهر داشتن کودک نوزاد در کنار خود احساس شیرین و لذت بخشی باشد اما حتما باید توجه داشته باشیم که او نیز یک انسان است با تمامی نیاز ها و خواسته ها و البته مسئولیت های بسیار که بهتر است قبل از بچه دار شدن همه شرایط را در نظر بگیریم تا به هنگام انجام دادن مسئولیت ها اذیت نشویم و از همه مهم تر بتوانیم ارتباط صحیحی با کودک خود برقرار کنیم و این مورد را نیز در نظر داشته باشید که داشتن پیوند عاطفی بین نوزاد و به ویژه مادر می تواند کودک را نیز از خطرات اجتماعی و روحی احتمالی نجات دهد.